Groeten uit Thailand

Het is nog maar kort geleden dat jullie ons reisverslag over China kregen, maar ondertussen zitten we alweer twee landen verderop. De eerste drie weken zijn we van noord naar zuid door Laos gereisd en de afgelopen week hebben we vooral op een Thais eilandje doorgebracht.

REISROUTE
Luang Nam Tha - Nong Khiaw - Luang Prabang - Phonsavan - Vang Vieng - Vientiane - Pakse - Champasak - Tadlo - Pakse - Ko Mak (Thailand) - Bangkok

BELEVENISSEN
Nadat we ons uitreisstempel bij de Chinese douane hadden gehaald en onze laatste yuans hadden ingewisseld voor een flinke stapel kippen (de munteenheid van Laos), liepen we door een paar kilometer niemandsland naar Laos. Het was een rustige, landelijke weg die door de heuvels slingerde. Dit was alvast een voorproefje voor de rest van Laos, een land waar het leven op een lage versnelling draait en waar vrijwel de gehele bevolking in een bamboe hut in een klein dorpje woont en van de landbouw leeft. De grensplaats, Boten, sloot hier prima bij aan. Het was niet veel meer dan een verzameling hutten, waar we op een modderveldje (het busstation) een paar uur moesten wachten op transport naar de dichtstbijzijnde plaats. Dit gaf eigenlijk meteen een heel relaxed gevoel: we waren weer in zuidoost Azië.
Een sawngthaew (een verlengde, overkapte pick-up met overlangs twee houten banken) bracht ons naar Luang Nam Tha. Hiervandaan maakten we met een gids een trektocht naar een paar minderheden-dorpjes. We liepen over smalle dijkjes tussen de rijstvelden en over modderige paadjes door secundair regenwoud. In de dorpjes zagen we hoe lao lao (rijst-whisky) werd gestookt, doeken werden geweven en zijde werd 'gekweekt' en geoogst.
Met een bus reden we over een slingerende weg door de groene heuvels van noord Laos in acht uur naar Nong Khiaw, een dorpje aan de Nam Ou rivier, gelegen tussen de karstbergen. Daar maakten we zelf een mooie, rustige wandeling, langs een riviertje naar een paar dorpjes waar de varkens, kippen en kinderen onder de op palen gebouwde bamboe hutten scharrelden. Deze laatsten begonnen te zwaaien zodra ze ons zagen en riepen "sabaaidii" (hallo).
Met een smalle, tienpersoons boot voeren we over de Nam Ou en Mekong rivier naar Luang Prabang. Deze mooie tocht was een welkome afwisseling op de vele lange ritten in smerige, overvolle bussen die we deze reis al gemaakt hebben. Luang Prabang, Laos' één-na-grootste stad, is niet veel meer dan een dorp, met een mix van Frans-koloniale gebouwen en Laotiaanse tempels. Van deze laatsten bekeken we er een paar. Ze deden erg aan Thaise tempels denken, met steile, gelaagde, versierde daken en zowel aan de binnen- als aan de buitenkant veel goud, glitter en felle kleuren. Dit bonte geheel werd nog verder opgevrolijkt door de monniken in hun feloranje gewaden.
Om naar de dertig kilometer verderop gelegen Kuang Si waterval te gaan, huurden we fietsen. We kregen twee zware, degelijke stadsfietsen, zonder versnellingen, maar wel met een mooie boodschappenmand aan het stuur. We hadden echter niet verwacht dat het grootste deel van de weg onverhard en heuvelachtig was, zodat we regelmatig met de fiets aan de hand van de omgeving konden genieten. En met de paraplu in de hand, want af en toe viel er een flinke tropische stortbui. De waterval was nu, in de regentijd, wel zeer indrukwekkend: hoog en breed, met een enorme hoeveelheid water die ook door het bos langs de zijkant naar beneden stroomde. Zelfs veel uitkijkpunten aan de voet van de waterval waren overstroomd.
Met een bus gingen we in negen uur naar Phonsavan, via de beruchte routes 13 en 7. Tot voor kort werd het afgeraden hier overland te reizen vanwege de regelmatige overvallen op bussen, maar in 2004 waren er (nog) geen incidenten geweest en gelukkig bereikten ook wij veilig onze bestemming. Vlakbij Phonsavan ligt één van Laos' bekendste attracties, de Vlakte der Kruiken. Verspreid over verschillende heuveltoppen liggen honderden stenen kruiken van tussen de één en drie meter hoog en van zo'n 2500 jaar oud. Waarvoor ze gediend hebben is nog niet helemaal duidelijk, maar waar­schijnlijk voor begrafenis- of crematie-rituelen. Onze gids voelde echter veel meer voor de theorie dat ze gebruikt waren om grote hoeveelheden lao lao (de lokale rijst-whisky) in te maken. Hoe dan ook, ze waren indrukwekkend en lagen in een mooie omgeving. Eén van de drie plekken die wij bezochten was grotendeels afgezet omdat deze door een internationale explosieven-opruimingsdienst werd vrijgemaakt van onontplofte bommen. Deze erfenis van de Amerikanen uit de Vietnam-oorlog vormt in heel Laos een groot probleem, er liggen nog steeds miljoenen niet ontplofte explosieven.
Wij gingen met de bus terug over route 7 en 13 en bereikten, wederom ongedeerd, Vang Vieng. In deze typische backpackers-hangplek vonden we een leuke bamboe hut aan een rivier met mooi uitzicht op de karstbergen. Net als iedereen hebben wij er ook maar wat gehangen, op het terras van onze hut en op kussens op de grond van de restaurants met de leukste dvd's.
Na een dagje waren wij wel uitgehangen en gingen verder naar Laos' hoofdstad Vientiane, één van de kleinste en rustigste hoofdsteden die we ooit hebben gezien. We bekeken er een paar tempels, een 45 meter hoge gouden stoepa en een park vol boeddha-beelden. Ook genoten we van het lekkere eten in de Franse restaurants en bakkerijen. Toen we na een avondje eten en internetten de straat opstapten, zaten we middenin een wolkbreuk die uren duurde en de straten in kniediepe, snelstromende rivieren had veranderd. Omdat de straten en stoepen in Laos bij goed zicht al gevaarlijk te belopen zijn vanwege kuilen, gaten en ontbrekende putdeksels, durfden we dit door het diepe water al helemaal niet te wagen. Na lang wachten vonden we een tuktuk die ons tegen een royale vergoeding (nachttarief + watersnoodtoeslag?) naar ons hotel een paar honderd meter verderop bracht. Daar moesten we alsnog waden omdat naast de straat en de tuin ook de hele begane grond blank stond. Gelukkig hadden we een kamer op de eerste verdieping.
Opnieuw kropen we een hele dag in een bus om Pakse, in zuid Laos, te bereiken. Hiervandaan gingen we naar Champasak, een klein dorpje aan de Mekong, van waaruit we naar Wat Phu fietsten, een mooie, oude Khmer tempel-ruïne. En alweer een plek van de werelderfgoedlijst, waarvan we er deze reis al veel hebben gezien.
Onze volgende, dichtbijgelegen, bestemming was het Bolaven-plateau, een hoogvlakte met veel koffie- en bananenplantages. In het kleine dorpje Tadlo vonden we een bamboe hut temidden van het dorpsleven. Onder de hut rechts naast ons lag een nest pasgeboren biggen en bij de hut links van ons zagen we vrouwen rijst opgooien uit een zeef om de vliesjes te laten wegwaaien en het daarna fijnstampen in een grote vijzel. Kinderen speelden met grote, aan touwtjes gebonden insecten en overal scharrelden kippen, varkens en koeien. We maakten er een ritje op een olifant (Laos heette ooit 'land van een miljoen olifanten', ook nu komen er nog wilde olifanten voor) en liepen over smalle paadjes en door afgelegen dorpjes naar een paar mooie watervallen.
Vanuit Pakse gingen we overland Thailand binnen. Hier wilden we vooral naar een strandje om uit te rusten van een intensief reisjaar. We waren van plan om naar Ko Wai te gaan, een eilandje waar we drie-en-een-half jaar geleden ook waren en waar het erg mooi was. Vanwege de regentijd waren de enige twee lodges hier echter gesloten, zodat we op het dichtbij gelegen eiland Ko Mak terechtkwamen. Hier was het zeer rustig en we vonden een huisje op een zandstrand met overhangende palmen, daarachter een felblauwe zee en wat kleine, groene eilandjes in de verte. Een ideale plek om wat te lezen en dit reisverslag te schrijven.
En nu zijn we in Bangkok. Hoewel dit een grote en erg drukke stad is, vinden we het toch leuk om hier te zijn. We zijn hier tijdens onze vorige reis regelmatig geweest en alles is daardoor heel bekend en vertrouwd, bijna alsof we niet weggeweest zijn. Zelfs de hoteleigenaar herkende ons nog van drie en een half jaar geleden!

HET WEER
In zowel Laos als Thailand is het nu regentijd. Gelukkig regende het nooit de hele dag, maar op veel dagen viel wel wat regen, meestal 's avonds. Daarnaast scheen regelmatig de zon en het was in ieder geval heerlijk warm, zo rond de 30ºC.

BEVOLKING
Laos heeft 5.8 miljoen inwoners en is dunbevolkt. Het is één van de armste en minst ontwikkelde landen van Azië. Het grootste deel van de bevolking leeft op het platteland op een manier zoals ze al eeuwen leeft. Met name in het noorden van het land wonen veel minderheden, die behoren tot dezelfde groepen als de minderheden in de aangrenzende delen van Vietnam, China, Thailand en Myanmar. De mensen in Laos zijn zeer vriendelijk en goedlachs, wat het reizen altijd extra leuk maakt.
De mensen in Thailand zijn een stuk moderner.

VAN DE MENUKAART
Het hoofdvoedsel van de mensen in Laos is kleefrijst, die ze met hun handen tot een balletje kneden, in saus dopen en opeten. Wij aten dit ook regelmatig (maar niet met onze handen), soms gekookt en geserveerd in een bamboestengel, lekker als snack tijdens busritten. Verder aten we veel Thaise gerechten zoals curry’s en pat thai (gebakken noodles met groenten, ei en pinda’s).
Omdat Laos ooit een Franse kolonie is geweest, waren er, net als in Vietnam, regelmatig verse baguettes te koop, inclusief ‘La vache qui rit’-kaas.
Op de diverse menukaarten kwamen we de volgende bijzondere gerechten tegen:

• friend beef
• gfar licsallce
• potato ship
• beersteak Lao
• banamas shacke
• banana shaken
• pos ched egg
• fried mornigory
• mixed vogetabie

KOSTEN
Laos was erg goedkoop, verreweg het goedkoopste land deze reis. Eten, hotels, busreizen, entreegelden, alles was laag geprijsd, ondanks dat er soms wel toeristenprijzen worden gevraagd (zoals bijvoorbeeld de entree voor een tempel € 0.04 voor lokalen en € 0.40 voor toeristen). Op markten en bij andere vervoermiddelen dan bussen moesten we wel af en toe afdingen. Daarnaast hebben we weinig geld uitgegeven omdat we weinig gekocht hebben en er in Laos nu eenmaal weinig dingen en attracties zijn waaraan je veel geld kunt uitgeven.
Thailand is ook goedkoop, maar iets duurder dan Laos
Enkele prijsvoorbeelden voor Laos:
- goedkope hotelkamer: € 0.35 - 2.50 p.p.
- goedkope warme maaltijd: ± € 1.10 p.p.
- busreis: € 0.55 per uur (± 30 km)

STEMMING
Het was erg leuk en vertrouwd om terug te zijn in zuidoost Azië. We genoten weer van de vrolijk lachende mensen, enthousiast zwaaiende kinderen en de tropische omgeving. Laos is een land dat door z'n rustige levensstijl en gebrek aan echte attracties uitnodigt om het rustig aan te doen. Dit hebben we dan ook regelmatig gedaan, al hebben we nog in een relatief korte tijd veel plekken bezocht.
Maar onze stemming werd de afgelopen maand vooral bepaald doordat we moesten beslissen over het vervolg van deze reis. Bij vertrek vanuit Nederland waren we van plan om onze reis in oktober in Nepal af te sluiten. Maar vanwege de steeds onveiliger wordende situatie in Nepal, hadden we al in Australië ons vluchtschema omgegooid, zodat we niet in Nepal maar in Bangkok zouden eindigen. Hiervandaan hadden we meer mogelijkheden: óf naar Nederland terugvliegen met het ticket dat we nog hebben en dat eind augustus verloopt, óf alsnog met een nieuw te kopen ticket naar Nepal gaan, óf eventueel nog naar hele andere bestemmingen.
De afgelopen maanden is de situatie in Nepal alleen maar slechter geworden. Met daarbij de overstromingen in India en een negatief reisadvies voor Pakistan (wat ook nog altijd hoog op ons lijstje staat), was dit deel van Azië op dit moment geen optie meer voor ons. En alle zuidoost Aziatische landen hebben we al eens bezocht, op Myanmar na, maar dat bewaren we graag voor een volgende keer, als we al een tijdje geen tempels en rijstvelden meer hebben gezien. Bovendien hadden we na vier maanden Azië wel weer zin in heel iets anders. Zoals een wat westerser bestemming waar we kunnen wandelen, kamperen, zelf koken en onafhankelijk zijn van openbaar vervoer. En dergelijke bestemmingen kunnen we beter en goedkoper bereiken vanuit Nederland, ook al omdat we tot eind augustus zonder extra kosten van Bangkok naar Nederland kunnen vliegen.
En daarnaast is het ook wel aantrekkelijk om na een jaar leven uit een rugzak, kleren weer uit een kast te kunnen pakken, na kale vaak niet al te schone hotelkamers weer een gezellig huis te hebben, inclusief een schoon bed en alle luxe die daarbij hoort zoals een wasmachine en stromend drinkwater. En natuurlijk om familie, vrienden, collega's en buren terug te zien.
Kortom, we hebben besloten om eind augustus terug te gaan naar Nederland!
En hoewel we hier op zich veel zin in hebben, vinden we het tegelijk ook enorm jammer dat onze reis daarmee min of meer voorbij is. Zeker achteraf gezien is dit jaar erg snel gegaan en lijkt het nog maar kort geleden dat we in Naarden de deur achter ons dichttrokken.
Ondanks dat een jaar reizen zeker niet één grote vakantie is, hebben we geen seconde spijt gehad dat we deze keuze gemaakt hebben en hebben we genoten van een fantastisch jaar waarin we weer een stukje extra van onze mooie wereld hebben gezien. We kunnen het jullie allemaal aanraden!

WIST U DAT...

• Laos het zwaarst gebombardeerde land ter wereld is?
• er in Vientiane een soort Arc de Triomphe staat?
• deze gemaakt is van cement dat door de Amerikanen gedoneerd was voor het aanleggen van een vliegveld?
• Laos het eerste land is deze reis waar we niet konden pinnen?
• de meeste mensen in Laos boeddhist zijn, maar het geloof in geesten daarnaast universeel is?
• we tijdens een trektocht in de buurt van Luang Nam Tha in elk dorpje even moesten stoppen om niet voor geesten te worden aangezien (deze lopen namelijk altijd in één keer door)?
• we bij één van deze stops een welkomstcadeau kregen?
• we bij vertrek uit het dorp de gids met het dorpshoofd voor onze cadeaus zagen afrekenen met het geld dat wij voor de trektocht hadden betaald?
• dit een mooie manier is om aan toeristen het lokale handwerk te slijten dat ze zelf nooit zouden kopen en wij dus nu een geweven tas en doek meeslepen die op z'n zachtst gezegd niet geheel onze smaak zijn?
• wastafels in Laos vaak geen afvoerpijp hebben zodat je na het wassen van je handen ook je voeten gewassen hebt?
• het in Laos bij de wet voor toeristen verboden is om te slapen met de lokale inwoners?
• Beer Lao lekker en goedkoop is (± € 0.50 voor 650 ml)?
• er met behulp van door Duitsland gefinancierde apparatuur 63 miljoen liter per jaar van gemaakt wordt?
• dit wordt gezien als Duitsland's meest succesvolle ontwikkelingshulp-project...?
• we bij het verlaten van Laos 'overwerktijd' moesten betalen voor onze douane-stempels omdat we op zaterdag de grens overgingen?
• onze hele medicijnvoorraad gelukkig nog ongebruikt in de rugzak zit?
• we deze reis in totaal meer dan 20 kilo spullen naar Nederland hebben teruggestuurd?
• onze rugzakken desondanks nog steeds nauwelijks dicht kunnen?

ONZE REIS IN GETALLEN EN UITERSTEN
We hebben precies een jaar gereisd door 10 verschillende landen. Hierbij hebben we naar schatting ruim 45.000 kilometer over land en zee afgelegd en daarnaast nog eens zo'n 50.000 kilometer gevlogen. Hieronder volgt een greep uit de uitersten van deze reis.

L a n d e n

• langste in: Australië, 74 dagen
• kortste in: Argentinië, 10 dagen
• goedkoopste land: Laos, € 10 per persoon per dag
• duurste land: Australië, € 32 per persoon per dag (hierbij de Galápagos à € 117 per persoon per dag buiten beschouwing gelaten)

V e r v o e r

• langste reis: Bariloche naar El Chaltén, Argentinië, 53 uur (inclusief 15 uur wachttijd)
• kortste reis: gratis minibus busstation - hotel, Phonsavan, Laos, 1 minuut
• vaakst gereisd per: bus of minibus, in totaal 245 keer
• minst gereisd: achterop een brommer, 3 keer (daarnaast namen we nog 41 keer een boot, 31 keer een taxi, 21 keer een tuktuk, 19 keer een vliegtuig, 17 keer een jeepney, 16 keer een tram of metro, 10 keer de fiets, 8 keer een sawngthaew, 5 keer de trein, kregen we 7 keer een lift en reden we 24.500 km zelf in diverse huurauto's)

W e e r

• warmste: Kalbarri, Australië, 43°C
• koudste: El Tatio geisers, Chili, -6°C
• droogste: Outback Australië en Atacama woestijn, Chili
• natste: de provincie Yunnan in China

I n t e r n e t

• duurste: Te Anau, Nieuw Zeeland, € 3 per uur
• goedkoopste: bibliotheken in Australië en Hong Kong, gratis
• snelste: Christchurch, Nieuw Zeeland
• langzaamste: Laem Ngob, Thailand

H o t e l s

• duurste: Melbourne, Australië, € 14 p.p.p.n. (slaapzaal met 16 personen)
• goedkoopste: Nong Khiaw, Laos, € 0.35 p.p.p.n. (2 persoonskamer)
• beste: Apo Island, Filippijnen
• slechtste: Colca Canyon, Peru

E t e n   e n   d r i n k e n

• lekkerste eten: zelfgemaakte kaasfondue in Nieuw Zeeland
• minst lekkere eten: zoetzoute, waterige rijstepap als ontbijt in vliegtuig naar Lhasa
• lekkerste drinken: rode wijn (Gato Negro Export) in Chili
• minst lekkere drinken: yakboterthee in Tibet

PLANNING
Op 26 augustus vliegen we vanuit Bangkok via Londen naar Amsterdam, waar we op 27 augustus aankomen. Naast het herinrichten van ons huis, het opstarten van de administratie en het bezoeken van familie en vrienden, sluiten we niet uit dat we onze reis nog een kort vervolg geven, binnen Europa of daarbuiten.

Tenslotte willen we graag iedereen bedanken die ons het afgelopen jaar via de mail op de hoogte heeft gehouden van het leven in Nederland. We hebben deze berichtjes altijd erg gewaardeerd en met veel plezier gelezen.

We sluiten dit laatste reisverslag af met een toepasselijke uitspraak die we in China tegenkwamen en waar we ons graag bij aansluiten:
"I would like to spend the whole of my life traveling, if I could anywhere borrow another life to spend at home".


Laa kawn vanuit Thailand en tot ziens in Nederland!

Gerbert en José