Dit reisverslag is enkele weken later gepost dan onze bedoeling was omdat China de toegang tot een deel van het internet blokkeert, waaronder Blogspot, zodat wij onze eigen blog tijdens ons verblijf in China niet konden bereiken.
REISROUTE
Amsterdam - Tallinn - Moskou - Listvyanka - Irkutsk - Ulaanbaatar - Terelj NP - Ulaanbaatar - Peking
BELEVENISSEN
Na een paar drukke maanden en een paar nog drukkere weken thuis (alle spullen naar zolder verhuizen, tuin onderhoudsvriendelijk maken, reis voorbereiden, heel veel administratie, afscheid nemen), waren we blij dat we op 1 augustus de deur van ons lege en schone huis achter ons dicht konden trekken. Na het stallen van de auto in landelijk Olburgen en het doen van de laatste reisinkopen, sloten we onze tijd in Nederland af met een lekkere en gezellige picknick in de omgeving van Leusden (ook Nederland is prachtig!) en een overnachting in Amersfoort (bedankt, Judith!).
Op 2 augustus namen we de eerste trein (nogmaals bedankt, Judith!) naar Schiphol. Omdat we met Estonian Air vlogen, konden we een tussenstop maken van maximaal 24 uur in Tallinn, de hoofdstad van Estland. En die kans wilden we niet aan ons voorbij laten gaan.
Na bijna 20 jaar reizen en aankomsten op heel veel vliegvelden, was dit de allereerste keer dat we opgewacht werden door iemand met een bordje met onze namen, iets waar we wel eens met enige afgunst naar gekeken hadden als wij zelf op zoek moesten naar een lokale bus. We werden door de drukke vrijdagmiddag-spits van Moskou naar ons hotel gebracht. Dit hotel hadden we alvast in Nederland laten boeken om het krijgen van een Russisch visum gemakkelijker te maken.
We stonden anderhalf uur in een lange rij om een gebalsemde Lenin te kunnen bekijken en verbaasden ons over de grote belangstelling hiervoor. Ook bekeken we het ommuurde Kremlin, met z'n regeringsgebouwen, kerken met mooie schilderingen, musea en militaire parade.
We vonden Moskou vooral een veel westerser stad dan we verwacht hadden, niet heel anders dan andere grote, Europese steden.
De trein was een stuk mooier dan we ons hadden voorgesteld. We hadden een 4-persoons coupé met twee boven- en onderbedden. We kregen beddengoed, een handdoek en zelfs slippers. Er waren per wagon (ongeveer 12 coupé's) twee toiletten en wasbakjes en een tappunt voor kokend water. Iedere wagon had ook een beheerder (een provodnitsa) die de boel schoon moest houden. Wij hadden een norse Rus die één keer per dag langs kwam met een stofzuiger (en beslist niet beleefd vroeg of je je voeten even op wilde tillen).
De trein stopt om de paar uur op een station, waar meestal op het perron eten en drinken te koop is. In Rusland zijn dit vaak huisgekookte maaltijden die worden aangeboden door oude dametjes. Wij hadden een deel van ons eten meegenomen vanuit Moskou en kochten op de perrons wat verse dingen bij.
Het was heerlijk relaxed om in de trein te kunnen zitten en niet veel anders te kunnen doen dan lezen, kletsen met medepassagiers (deels Europese toeristen) en naar buiten te kijken.
Het landschap op het eerste deel van de route was mooi: vooral taiga, vlak tot licht heuvelachtig, veel berkenbomen, soms wat moerasachtig en regelmatig passeerden we dorpjes met donkerbruine, houten huizen, vaak met kozijnen geschilderd in een felle kleur. Af en toe ook een grote stad met veel lelijke industrie.
Onze eerste stop was in Irkutsk, in Siberië en we vonden het bijna jammer om daar na 3 dagen al aan te komen, we hadden graag nog een paar dagen langer in de trein willen zitten. Vanuit Irkutsk gingen we naar Listvyanka, een plaatsje aan het Baikalmeer, waar we een dag gewandeld hebben, langs het meer en in een Nationaal Park met veel bos. Via een openluchtmuseum gingen we terug naar Irkutsk, waar we een 'homestay' hadden geboekt. Dit bleek een privé-appartement, waarvan de eigenaar niet thuis was en was een bijzondere en leuke kennismaking met het gewone Russische leven.
Daarna stapten we weer in de trein voor de volgende etappe, in een dag en een nacht naar Ulaanbaatar, de hoofdstad van Mongolië. Dit keer zaten we in een Chinese trein, die een stuk minder mooi was en die helemaal niet werd schoongemaakt. Het personeel lachte wel een stuk vriendelijker tijdens het nietsdoen. Een deel van de reistijd bestond uit de grensovergangen. Eerst een uur of vier om Rusland uit te komen en daarna midden in de nacht nog een paar uur om Mongolië in te komen.
Toen we de volgende ochtend wakker werden en uit het raam keken, zagen we precies het Mongolië dat we ons hadden voorgesteld: groene heuvels met gras, hier en daar een witte ger (een traditionele nomadentent, ook wel yurt genoemd) en af en toe een kudde paarden, heel bijzonder!
In Mongolië hadden we een tussenstop van vier dagen. De eerste dag bekeken we de hoofdstad. Ook deze stad was op het eerste gezicht veel moderner dan we gedacht hadden, met veel hoogbouw en luxe winkelcentra, maar aan het chaotische verkeer en de armoedige buitenwijken merkten we wel goed dat we wat dieper in Azië waren aangekomen. We zaten op het centrale plein met daarop een standbeeld van Djengis Khan, klommen naar een uitzichtpunt en bezochten Gandan Monastery, een boeddhistisch klooster met tempels dat ons een beetje aan Tibet deed denken. We waren er getuige van een bijzondere ceremonie, waarbij allerlei producten (o.a. verschillende graansoorten) ritueel werden verbrand in een vuur door een soort lama, onder het monotone gezang van een hele groep in het bordeaux-rood geklede monniken.
Daarna namen we een lokale bus naar Terelj Nationaal Park, waar we een nacht geslapen hebben in een ger aan de rand van een dorpje. We keken uit op de bergen, een klein beekje, de gers van de lokale bevolking en regelmatig kwam er een kudde yaks voorbij of een dorpsbewoner te paard.
De volgende dag hebben we een mooie wandeling gemaakt in het nationale park, tussen de rotsachtige bergen en weiden vol met wilde bloemen. En toen we 's avonds terug waren in Ulaanbaatar zijn we nog naar een voorstelling geweest met traditionele muziek, dans, keelzang en acrobatiek.
Op onze laatste dag in Mongolië maakten we een uitstapje naar het Mandshir Khiid klooster, zo'n 50 kilometer van Ulaanbaatar. Hiervoor moesten we opnieuw met een lokale bus, die we slechts met veel moeite konden vinden. De busrit zelf was wel heel bijzonder, door het typische Mongoolse landschap van gras, nomadententen en paarden, terwijl een groep jongeren in de bus de hele weg lokale liedjes zong. Na de busrit moesten we nog anderhalf uur lopen, over een verlaten, onverhard weggetje, wederom door een typisch Mongools landschap. Het klooster zelf stelde niet veel voor, maar de reis ernaartoe en de eenzame wandeling door de Mongoolse vlaktes maakten het een superleuke en -bijzondere dag.
Toen was het tijd voor de laatste treinrit, in twee dagen en een nacht naar Peking. Onze Chinese trein was deze keer wel heel netjes en werd keurig schoongehouden. Ook nu kostte de grensovergang weer heel veel tijd. Niet alleen moesten alle paspoorten van de hele trein twee keer worden ingenomen, gecontroleerd en teruggegeven, maar ook moest de trein op een ander onderstel worden geplaatst, vanwege de afwijkende spoorbreedte in Rusland en Mongolië. Hiervoor werden alle wagons losgekoppeld, stuk voor stuk op een grote krik gezet, inclusief passagiers opgetild en daarna werd het onderstel gewisseld.
Pas na middernacht kwamen we China binnen, vanuit het noorden. 's Ochtends zagen we alvast een stukje van de Chinese Muur liggen. Verder bestond het landschap in eerste instantie vooral uit landbouwgebied met kleine dorpjes en bouwvallige huisjes, paard en wagens en mensen met grote bundels hout en gewassen op hun rug. Hoe dichter we echter bij Peking kwamen, hoe meer industrie en enorm grote steden vol hoogbouw (al dan niet in aanbouw) we zagen.
En bijna twee weken na ons vertrek uit Moskou reden we halverwege de middag het centrale station van Peking binnen. We vonden het erg jammer dat de treinreis er alweer opzat, maar liepen vol verwachting de enorme mensenmassa op het stationsplein in, op naar onze volgende bestemming: China.
In Estland, Rusland en Mongolië is het nu zomer. Deze laatste twee landen hebben een landklimaat, waardoor het in de zomer meestal erg warm is. Wij hebben dan ook de meeste dagen aangename temperaturen gehad van ruim 30 graden. In de zomermaanden valt in deze landen wel de meeste regen, maar daar hebben wij niet heel veel last van gehad. Alleen in Mongolië hebben we echt een dag regen gehad, maar toen zaten wij heerlijk droog in onze ger en werd er binnen zelfs een aangenaam vuurtje voor ons gestookt. We zaten daar namelijk op 1600 meter hoogte, zodat het 's avonds wel afkoelde.
Het meest koud was het nog in de trein, door de erg laag afgestelde airco.
BEVOLKING
De Russen maken op het eerste gezicht niet een hele vriendelijke indruk. Er wordt weinig gelachen, op straat zie je vooral norse gezichten en de dienstverlenende instelling is zeer matig, klanten worden behoorlijk afgesnauwd. Helaas wordt er heel erg weinig Engels gesproken, zodat het ook lastig is om echt met de mensen in contact te komen. Maar met name in Siberië hebben we ook hele vriendelijke mensen ontmoet. We werden zelfs een keer uitgebreid omhelsd door een heel klein, oud omaatje met gouden tanden toen we een foto maakten van haar pittoreske houten huisje.
De mensen in Mongolië zijn wel heel vriendelijk en goedlachs. Maar ook zij spreken erg weinig Engels. Veel mensen wonen nog in gers, zelfs in Ulaanbaatar en leven zonder veel moderne voorzieningen.
VAN DE MENUKAART
In Rusland hebben we niet zo heel veel traditionele gerechten kunnen eten. Wel kregen we bij het ontbijt meestal pap en gekookte tarwe en ook als avondeten hebben we een keer tarwe gegeten. Daarnaast hebben we heerlijke gefrituurde pannenkoekjes gegeten. Aan het Baikalmeer werd veel 'omul' gegeten, een lekkere, lokale zoetwatervis, die wij ook geproefd hebben.
In de trein hadden we een deel van ons eten zelf meegenomen, een klein deel uit Nederland, de rest uit Moskou. Op de perrons kochten we verse producten bij, zoals groente, fruit, gekookte eieren, gekookte aardappels en ook drankjes.
In Mongolië hebben we onder andere drie soorten dumplings gegeten, gevulde deegflapjes, gestoomd of gefrituurd.
Omdat er in zowel Rusland als Mongolië zowel bakkers als supermarkten zijn, hebben we ook regelmatig westerse producten gekocht en gegeten.
Aan de lokale (zeer goedkope!) wodka hebben we ons niet gewaagd, ook al omdat we thuis tijdens het opmaken van onze etensvoorraad al een fles wodka hadden moeten leegmaken en dat was voorlopig wel even voldoende. Het lokale bier smaakte overigens prima.
KOSTEN
Het is goedkoper om naar Peking te vliegen dan om de trein te nemen, zeker als je het treinticket al van tevoren in Nederland laat boeken, zoals wij hebben gedaan. Wij hadden naast het ticket ook al een aantal hostel-overnachtingen geboekt. Dit was een voorwaarde om het visum voor Rusland te kunnen krijgen én om de visa-aanvragen niet zelf te hoeven regelen. De visa zijn trouwens ook een behoorlijke kostenpost, zo'n 250 euro p.p. voor Rusland, Mongolië en China samen.
In de trein hebben we verder niet zoveel uitgegeven, een deel van het eten hadden we bij ons en wat we bijkochten op de perrons was niet duur.
Estland was, voor zover we dat konden inschatten, iets goedkoper dan Nederland en Rusland was duurder dan Nederland. Mongolië was relatief goedkoop.
STEMMING
Na een hele drukke tijd thuis, was het vooral fijn om in de trein even te kunnen relaxen. Doordat de treinreis redelijk gemakkelijk en georganiseerd was, gaf dit niet direct het reisgevoel dat wij gewend zijn, maar even goed was het lekker om een keer niet alles zelf uit te zoeken, te plannen en te regelen.
We hebben tot nu toe eerder het gevoel dat we op vakantie zijn dan dat we aan een langere reis begonnen zijn, al hebben we in relatief korte tijd zoveel gezien en gedaan dat Nederland al wel ver weg lijkt.
WIST U DAT...
- Bij het inpakken en schoonmaken van het huis de tandenborstel die we gebruiken voor het schoonmaken van het doucheputje zoek was geraakt?
- Gerbert een paar dagen later een extra tandenborstel in z'n toilettas vond?
- Hij waarschijnlijk flink wat extra weerstand heeft opgedaan?
- Het verkeer in Moskou behoorlijk chaotisch is?
- Onze taxichauffeur het zelfs voor elkaar kreeg om een ambulance met zwaailicht rechts in te halen?
- Wij in de drie Trans-Siberische treinen achtereenvolgens twee Nederlanders, twee Fransen en twee Kroaten als coupé-genoten hadden?
- We hier achteraf gezien erg blij mee waren, niet alleen om nog wat te kunnen communiceren onderweg, maar ook omdat in elke coupé een tv aanwezig was en deze in de Russische coupé's vrijwel dag en nacht op vol volume aanstond?
- De Trans-Siberië express bij de stops op de stations niet aangeeft dat hij gaat vertrekken?
- Onze grootste angst dan ook was om ongewild achter te blijven in Siberië bij het uitzoeken van een maaltijd op het perron?
- Het in Irkutsk in de winter regelmatig 45 graden onder nul is, waardoor het Baikalmeer volledig dichtvriest?
- Sneeuwballen gooien dan onmogelijk is omdat de sneeuw bij deze temperatuur niet meer plakt?
- Er in Ulaanbaatar in Gandan Monastery een indrukwekkend 26 meter hoog boeddhabeeld staat, waar binnenin, naast 27 ton medicinale kruiden en 2 miljoen bundels mantra's, ook een complete ger inclusief meubilair zit?
- Wij in Ulaanbaatar bijna bestolen zijn?
- We de dief gelukkig eerder vastgrepen dan hij de inhoud van onze dagrugzak?
- De entreeprijs voor een fototoestel in Mongolië bij de bezienswaardigheden soms wel vijf keer zo hoog is als de prijs voor een persoon?
- Het meenemen van een videocamera helemaal onbetaalbaar is?
- We nog nooit zoveel edelweiss hebben gezien als in Mongolië?
- We op een avond in Ulaanbaataar terechtkwamen in een behoorlijke verkeersopstopping en mensenmassa?
- Al snel bleek dat een Olympische boksfinale met Mongoolse deelnemer op een groot scherm in de hoofdstraat vertoond werd?
- Hij helaas met één punt verschil verloor?
PLANNING
De komende maand gaan wij rondreizen in China. We vliegen half september verder vanuit Hong Kong, dus daar moeten we in een maand tijd zien te komen. Acht jaar geleden zijn we ook al in China geweest, toen hebben we het zuiden en Tibet bezocht. Daarom willen we nu met name proberen in centraal China een aantal leuke activiteiten en bezienswaardigheden te vinden.
