India

Van 22 maart tot 25 april hebben we rondgereisd door het zuiden van India. Tijdens onze eerste wereldreis, 13 jaar geleden, waren we al in het noorden van India geweest. Hoewel toen niet het makkelijkste reisland, was het zo bijzonder, kleurrijk en afwisselend, dat we graag nog een keer terug wilden om een ander deel te bekijken. Voor deze reis kozen we voor de zuidelijke staten Tamil Nadu, Kerala, Karnataka, Goa en Maharashtra.


REISROUTE
Chennai - Puducherry - Trichy - Kodaikanal - Alleppey - Kollam - Varkala - Kochi - Mysore - Hampi - Panaji - Palolem - Mumbai


BELEVENISSEN
We hadden vier weken lang prachtig weer gehad in Myanmar, maar uitgerekend op het tijdstip dat wij zouden wegvliegen, hing er een dichte mist boven het vliegveld van Yangon. Het vliegtuig waarmee wij zouden vertrekken, kon daardoor niet landen en moest uitwijken naar Thailand. Hierdoor liepen we 4 uur vertraging op en misten onze aansluitende vlucht in Kuala Lumpur! Gelukkig (of eigenlijk meer dan gelukkig, we vlogen namelijk met Air Asia én hadden twee losse tickets moeten boeken) konden we worden overgeboekt naar een vlucht de volgende dag. Onverwacht hadden we dus niet slechts een uur, maar een hele nacht om van de westerse luxe van het vliegveld van Kuala Lumpur te genieten. Weliswaar moesten we een nacht op de grond slapen, maar daar stond wel een Starbucks koffie en een McDonalds diner tegenover...

We vlogen naar Chennai, het vroegere Madras, India's drie na grootste stad, gelegen aan de zuidoostkust. We wisten direct dat we terug waren in India, want hoewel we in de voorgaande paar Aziatische landen wel de nodige chaos, armoede, lawaai en troep gewend waren, was India meer dan een graadje erger. We namen een overvolle lokale trein naar het centrum, liepen samen met de lokale bevolking over de rails naar de officieuze uitgang van het station en langs een sloppenwijk naar ons hotel. Gelukkig deed het hotel niet al te moeilijk over onze wat verlate aankomst, de bedbugs namen wij daarom maar op de koop toe.

In Chennai is niet bijzonder veel te doen. We liepen door de stad, ontweken met moeite het drukke, continu claxonnerende verkeer, regelden wat praktische zaken (geld), genoten van onze eerste Indiase maaltijden en bekeken de buitenkant van het fort. Maar het leukste was wel ons bezoekje aan het strand vol kleurige lokale toeristen, waar wij als enige niet-lokale toeristen de grootste attractie waren. Er werden heel wat foto's van ons gemaakt!

Na een dag in Chennai namen we een bus naar het zuiden, naar Puducherry, een oud Frans-koloniaal stadje. Het is een leuke combinatie van Franse architectuur en Tamil Nadu chaos. Én ze hebben er lekkere croissants! Maar één van de hoogtepunten voor ons was de hindoetempel en dan met name Lakshmi, de tempelolifant die je zegende met een klopje van zijn slurf als je hem een muntje doneerde. In de winkel die we daarna bezochten, moesten we toegeven dat we geen kleingeld meer hadden omdat we alles hadden gedoneerd aan de tempelolifant...
 

We namen een lokale bus naar Tiruchirappalli, algemeen bekendstaand als Trichy, om één van de grootste tempels van India te bekijken, de Sri Ranganathaswamy tempel. Om in het binnenste gedeelte van de tempel te komen, moet je door zeven 'gopurams' (de kleurige, bewerkte torens bij de ingang van een hindoetempel) lopen, waarvan de grootste 73 meter hoog is.
 

Binnenin de tempel stonden lange rijen gelovigen te wachten op hun beurt om één van de heilige ruimtes te betreden. Niet-hindoes niet welkom, dus we weten niet of het wachten de moeite waard was.
 

We bleven niet lang in Trichy omdat we snel door wilden naar één van de oud-Engelse 'hill stations'. Dit om de grote drukte en de prijsverhogingen van het hoogseizoen voor te zijn. De 'hill stations' zijn namelijk vanaf april een grote attractie voor lokale toeristen vanwege de relatieve koelte in de bergen vergeleken met het hete laagland. We kozen het plaatsje Kodaikanal. Het was er inderdaad behoorlijk koel, zo koel dat we 's avonds truien en dekens nodig hadden. Er waren vooral veel lokale toeristen en hoe mooi het plaatsje erbij lag, zagen we pas na vier dagen, toen de bewolking rond de heuvels optrok.
 

We liepen een paar korte wandelingen in de omgeving, onder andere rond Kodaikanal Lake.
 

En we brachten er noodgedwongen de Paasdagen door omdat er pas op maandagavond een vrij plekje in een bus beschikbaar was. Hoewel in India Pasen niet of nauwelijks gevierd wordt, slaagden we er wel in om een paar gekookte eieren te krijgen voor ons Paasontbijt. Helaas kwamen ze in gepelde vorm op tafel, zodat we ze allemaal in één keer moesten opeten.
 

Met een nachtbus vertrokken we naar Kochi, een grote stad aan de zuidwestkust. In plaats van de beloofde aankomsttijd van 6 uur, werden we echter al om half 4 's nachts wakker gemaakt en zomaar ergens op straat uit de bus gezet: het eindpunt was bereikt. Er was nog niet veel leven op straat, tenminste nog niet veel menselijk leven, maar nog nooit eerder hebben we zoveel ratten bij elkaar gezien. We besloten maar even te wachten tot het licht werd. Maar om 5 uur stopte er zomaar een bus die naar Alleppey bleek te gaan, onze geplande bestemming. Zo konden we toch nog een uurtje slaap extra meepakken in de bus.

Alleppey ligt in de staat Kerala, waar de grootste attractie de 'backwaters' zijn, een netwerk van waterwegen met kokospalmen en kleine dorpjes erlangs. Wij bekeken de backwaters op drie verschillende manieren.
We maakten een boottocht met een gemotoriseerde 5-persoonsboot vanuit Alleppey. Hierbij kregen we een goede indruk van het leven langs de kant: mensen wasten zichzelf, hun kleren en hun potten en pannen in de rivier en dronken er zelfs uit. Ook zagen we veel mensen vissen met niet meer dan een stok met een draadje. En dat alles in een decor van prachtige kokospalmen.
 

Daarna namen we een grotere boot van Alleppey naar Kollam, een reis van zo'n acht uur over de wat grotere kanalen en meren.
 

En als laatste namen we vanuit Kollam een kleine, met de hand geboomde kano, die ons door smalle kanaaltjes voerde, weer met veel kokospalmen langs de kant en het lokale leven daartussen.
 

We waren inmiddels wel toe aan wat rust en we kozen daarvoor Varkala, een mooi strand in het zuiden van Kerala en bijna in het zuidelijkste puntje van India. Het strand ligt aan de voet van steile kliffen.
 

Het was er nog leuker dan we van tevoren gedacht hadden. We vonden een mooie hut in een tropische tuin op de kliffen.
 

Over de kliffen liep een smal, verhard pad met winkeltjes en restaurantjes erlangs, waar we een paar keer per dag konden eten met uitzicht op zee. Omdat het een toeristisch plaatsje is, konden we er pannenkoeken, appeltaart en pizza eten en omdat het nu laagseizoen is, was het overal heerlijk rustig. Een perfecte plek om even bij te komen van het reizen door India.

We stelden ons vertrek een paar keer uit, maar uiteindelijk moesten we wel verder. We namen daarvoor een trein terug naar Kochi en vervolgens een veerboot naar Fort Cochin, de oude koloniale wijk, waar nog wat sporen van het Nederlandse VOC-verleden te vinden zijn. Nog steeds worden in Fort Cochin specerijen verhandeld en op Bazaar Road, waar de oude pakhuizen staan, ruikt het heerlijk naar kruiden.
 

We bekeken onder andere de synagoge en het Dutch Palace, door de Portugezen gebouwd, maar door de Nederlanders gerestaureerd in de 17e eeuw en nu een museum. De Dutch Cemetery was helaas gesloten.
 

Daarna namen we een nachtbus naar Mysore, een stukje (12 uur) noordelijker en in het binnenland gelegen. Mysore is vooral bekend vanwege het Paleis van de Maharaja, een imposant en sprookjesachtig gebouw uit het begin van de vorige eeuw. De binnenkant is zeker zo indrukwekkend als de buitenkant en in ieder geval zeker zo kleurrijk: mozaïeken vloeren, glas-in-lood ramen, felgekleurde zuilen, houtsnijwerk, een echt sprookjespaleis.
 

En we hadden veel geluk, want het was die dag Hindoe Nieuwjaar, een nationale feestdag en reden om het paleis 's avonds met 100.000 lampen te verlichten. Dit was een zo mogelijk nog sprookjesachtiger gezicht dan overdag.
 

Een attractie in Mysore van een heel andere aard was de markt, die niet alleen kleurrijk was vanwege de mensen, groentes en bloemen, maar vooral ook vanwege de vele kleurstoffen die er werden verkocht.
 

En een attractie in Mysore van een nóg heel andere aard was dat we voor het eerst in India een grotere supermarkt vonden, maar daarvan hebben we maar geen foto gemaakt.

Na Mysore wachtte ons weer een lange busreis in de nachtelijke uren en wel naar Hampi. Van alle plaatsen op onze Indiase planning hadden we naar deze het meest uitgekeken en inderdaad was het de lange reis meer dan waard. Het kleine plaatsje lag prachtig, tussen heuvels bezaaid met stapels grote, oranjerode rotsblokken, palmbomen en daartussen oude tempelruïnes uit de 15e en 16e eeuw.
 

We wandelden en fietsten een paar dagen tussen de rotsen en tempelruïnes.
 

En we zaten tussendoor regelmatig op een dakterras met uitzicht op Hampi's straatleven, inclusief loslopende heilige koeien.
 

Na Hampi wachtte ons opnieuw een lange nachtbusrit, maar deze keer hadden we een slaapbus gevonden, waarin we een tweepersoons bed tot onze beschikking hadden. Heel comfortabel bereikten we daardoor Panaji, in de staat Goa.
 

Hier bekeken we in Old Goa wat Portugese koloniale restanten in de vorm van een paar kerken, onder andere de kerk waar St. Franciscus Xaverius begraven is (behalve z'n rechterarm, die deels in Rome en deels in Macau is).
 

En een paar dagen geleden zijn we aangekomen in Palolem, in het zuiden van Goa.
Dit zou een hele rustige strandbestemming moeten zijn en dat is het waarschijnlijk ook vergeleken met veel andere strandbestemmingen, maar zelfs nu in het laagseizoen is het hier veel drukker dan wij elders gewend zijn.

Desondanks hebben we een leuke hut gevonden in een tropische tuin onder de palmen, waarvandaan we op de achtergrond het rustgevende geluid van de branding horen, zolang deze tenminste niet overstemd wordt door de karaoke op het strand...
De afgelopen dagen hebben we hier dit reisverslag geschreven.
 

Morgen gaan we in 12 uur met een nachttrein naar Mumbai (het vroegere Bombay), met ruim 16 miljoen inwoners India's grootste stad. Hier gaan we nog twee dagen de chaos, hectiek en contrasten van het echte India ervaren én hopelijk nog een film meepikken, Hollywood of Bollywood (maar waarschijnlijk het eerste).

HET WEER
India kent een droge en een natte tijd, waarbij het aan het eind van de droge tijd, in afwachting van de moesson, steeds warmer wordt. En in het zuiden van India is het nu het eind van de droge tijd. We hebben temperaturen gehad van 30 tot 40 graden, veel zon en alleen in de heuvels een enkele bui.

BEVOLKING
India is met 1.2 miljard inwoners na China het meest bevolkte land ter wereld. Ongeveer 80% van de bevolking is hindoe, ruim 10% is moslim en een minderheid wordt gevormd door boeddhisten, christenen en sikhs. India is ook een erg arm land. Hoewel het de laatste jaren economisch beter gaat, profiteert vooral de rijke toplaag van de bevolking hiervan.
Het straatbeeld in India is erg kleurrijk, met name omdat veel vrouwen een felgekleurde sari of 'salwar kameez' (lange tuniek over een broek) dragen. Een deel van de mannen draagt een sarong-achtige omslagdoek die regelmatig bij de knieën naar boven gevouwen wordt en achter de boord gestopt, à la Gandhi.
 

Na ons vorige bezoek aan India hadden we niet een hele positieve indruk over de vriendelijkheid van het land, maar dat is nu totaal veranderd. Vrijwel zonder uitzondering waren de mensen erg vriendelijk en veel goedlachser dan de vorige keer. Of dit de afgelopen 13 jaar veranderd is of een regionaal verschil is, weten we niet, maar het maakte het reizen wel een stuk prettiger. Veel mensen spreken goed Engels, erg gemakkelijk voor ons.

VAN DE MENUKAART
Eén van de leuke dingen van reizen in India is het eten. Er zijn heel veel verschillende gerechten die allemaal totaal anders zijn dan wat wij in Nederland gewend zijn te eten. Maar India is ook een land waar heel veel reizigers voedselvergiftigingen en voedselinfecties oplopen, iets wat wij uit eerdere ervaring helaas goed wisten. Daarom zijn we heel voorzichtig geweest en hebben lang niet alle dingen die er lekker of bijzonder uitzagen ook geprobeerd.
Toch hebben we heerlijk gegeten: veel groente-gerechten in verschillend gekruide, curry-achtige sauzen, meestal met een soort brood erbij (chapati, naan) of verschillende soorten Indiase pannenkoeken (dosa, paratha, uttappams).
Pannenkoeken zoals dosa, idli en uttappam worden gemaakt van een beslag van gefermenteerde rijst en worden ook vaak als ontbijt gegeten, met een sambar (een kruidige linzensaus) en een kokos-chutney. Daarnaast worden veel hartige snacks gegeten zoals samosa's, vada's (hartige, gefrituurde donuts) en pasteitjes van bladerdeeg met allerlei kruidige vullingen.
Voor ons heel prettig: in Zuid-India kun je erg goed vegetarisch eten (veel hindoes eten geen vlees), in sommige staten zoals Tamil Nadu is het zelfs lastig om een restaurant te vinden waar vlees geserveerd wordt.
Eten wordt vaak geserveerd op een bananenblad en de lokale bevolking eet alles met de (rechter)hand, ook vloeibare sauzen, die eerst met de hand gemengd worden met rijst of brood/pannenkoek. Toeristen krijgen gelukkig vaak wel bestek.
Ons favoriete Indiase gerecht blijft toch wel 'palak paneer', een kruidige spinazie-saus met stukjes ongefermenteerde, verse kaas.
 

In India wordt veel thee gedronken, meestal chai, een zoete thee met veel melk. Wij vinden vooral chai met specerijen (masala chai, kardemom chai) erg lekker. En natuurlijk hebben we ook regelmatig een verse kokosnoot leeggedronken, iets wat overal langs de kant van de weg wordt aangeboden.
 

Het is niet in alle staten even gemakkelijk om alcohol te drinken. In sommige staten is dit zelfs helemaal verboden, in andere staten is het alleen verkrijgbaar in staats-winkels of wordt er een erg hoge belasting geheven en alle staten kennen zogenaamde 'dry days' waarop de verkoop van alcohol verboden is. In een restaurant in Varkala stond bier niet op de kaart bij gebrek aan een licentie, maar konden we wel Kingfisher bier krijgen, mits in een theepot geserveerd. Ook bij de tafeltjes om ons heen leek thee een favoriete drank...

KOSTEN
India is een relatief goedkoop reisland, een van de goedkoopste landen waar we deze reis geweest zijn. Maar ook dit land is ruim twee keer zo duur geworden als tijdens ons vorige bezoek in 2000. Er zijn overal ATM's, maar omdat wij nog erg veel contante US dollars over hadden van ons Myanmar-avontuur hebben we slechts geld-wisselaars bezocht, een stuk minder snel en handig dan geldautomaten!

Een aantal prijsvoorbeelden:

• 2-persoons kamer in een goedkoop hotel: € 5.50 tot € 15 per nacht
• goedkope warme maaltijd: € 0.75 tot € 3 p.p.
• busreis: € 1 per uur (ca. 35 km), treinreis, bank in 2e klasse: € 0.40 per uur, treinreis, bed in aircon slaaptrein: € 1 per uur (ca. 50 km)

STEMMING
Hoewel we veel zin hadden om naar India te gaan, zagen we er tegelijk ook een beetje tegenop omdat het reizen er de vorige keer niet zo gemakkelijk was geweest. Maar dat viel nu alleszins mee, Zuid-India was een stuk relaxter, vriendelijker en iets minder armoedig dan het noorden de vorige keer. Dit maakte het reizen een heel stuk aangenamer. Een bijkomend voordeel is ook dat we helemaal niet ziek zijn geweest, iets waar we na de vorige keer wel rekening mee hadden gehouden. Heel erg prettig!
Bovendien zijn we hier een paar keer wat langer op één plek gebleven, iets wat we normaal gesproken niet vaak doen. We zijn nu zo lang op reis dat we eindelijk het gevoel hebben dat we dit kunnen doen en dat dit onze tijd ook leuker maakt dan het reizen in een hoog tempo.
Iets minder leuk zijn de grote reisafstanden in dit enorme land, waarbij de plaatsen die wij wilden zien vaak alleen per nachtbus bereikbaar waren. Hierdoor hebben we regelmatig 12 uur of langer in een oncomfortabele, vieze, krappe nachtbus moeten doorbrengen. Erger nog is dat dit niet ongevaarlijk is, in India gebeuren, zeker 's nachts, veel busongelukken. Chauffeurs rijden de hele nacht door, rijden erg hard en agressief en halen op zeer onverantwoorde plaatsen in.
Na bijna 9 maanden reizen lijkt ons Nederlandse leventje behoorlijk lang geleden. En hoewel we nog 3 maanden te gaan hebben, begint voor ons gevoel het einde van de reis toch wel snel dichterbij te komen. Nog maar één land in deze regio, waar we veel zin in hebben omdat we hier weer wat actiever kunnen zijn en kunnen wandelen tussen prachtige bergen.
En als we Nederland, de supermarkten, ons huis of onze kledingkast een beetje missen, kijken we gewoon even op nu.nl, ah.nl, funda.nl of esprit.nl! Worden we daarvan een beetje te weemoedig, dan hoeven we maar even op knmi.nl te kijken om weer volop van het reisleven te genieten...

WIST U DAT...

• wij bij de bagageband in Chennai zagen dat wij zo ongeveer de enige passagiers waren in het vliegtuig vanuit Kuala Lumpur die geen enorme flatscreen-tv hadden ingecheckt?
• de heilige koeien in India overal los op straat lopen, soms zelfs voorzien van een fraaie tikka?

• wij nog altijd erg moeten wennen aan de Indiase hoofd-wiebel die nog het meest lijkt op een mislukt nee schudden, maar meestal ja betekent?
• Gerbert op het busstation in Chennai het bord 'Ladies urinal' zag, maar helaas niet kon gaan checken wat dat precies inhield?
• José niet wilde gaan kijken, want zo fris zijn de toiletten op busstations meestal niet?
• wij het bord 'pas op, overstekende schoolkinderen' een tijdlang hebben aangezien voor een bord 'pas op, tasjesdieven'?
• wij over aandacht wederom niet te klagen hadden en mobiele telefoons het tegenwoordig extra makkelijk maken om met een toerist op de foto te gaan?

• we in de krant lazen dat de Indiase politie kartonnen agenten op ware grootte op straat plaatst om de verkeersveiligheid te verbeteren?
• wij ons afvragen wie deze elke dag gaat afstoffen om ze nog herkenbaar te houden?
• hotels in India soms een 24-uurs check-out hebben in plaats van een vaste check-out tijd?
• dit eigenlijk wel eerlijk is en vaak ook gunstig, maar minder prettig als je 's ochtends om 6 uur bent aangekomen?
• er in Hampi regelmatig apen over ons balkon liepen?
• sommige wel erg graag naar binnen wilden?

• dat bussen hier geen toilet hebben en soms wel 6 uur doorrijden zonder sanitaire stop?
• wij daarom bij het overstappen in Pinala graag even wilden plassen, maar door de busmaatschappij werden doorverwezen naar de lokale bioscoop?
• niemand het een probleem leek te vinden dat we daarvoor tijdens een zo te horen spannende film dwars door een overvolle bioscoopzaal moesten lopen?
• we Pasen gevierd hebben tussen de bloeiende kerststerren?
• er in veel plaatsen vóór de ingang van winkels of hotels elke dag een prachtig patroon van wit poeder op straat wordt gestrooid?

• we na 9 maanden reizen het tv kijken nog helemaal niet missen?
• we stiekem toch een paar uur tv gekeken hebben toen we toevallig in een dagspecial van Two and a Half Men, één van onze favoriete comedy's, vielen?
• we op het zitje voor onze hut in Varkala een huisspin van 10 cm doorsnee hadden die elke avond op dezelfde plek bij ons tafeltje zat?
• het pas vervelend werd als we hem even niet zagen?

• baby's hier naast tikka's op hun voorhoofd ook vaak dik zwart opgemaakte ogen en wenkbrauwen hebben?
• treinen in India een 'foreign tourist quota' hebben, zodat toeristen toch treinkaartjes kunnen kopen voor treinen die al weken zijn volgeboekt?
• er bij loketten vaak speciale rijen voor vrouwen zijn?
• Gerbert blij is dat hij niet alleen reist omdat de vrouwen-rijen meestal veel korter zijn?
• we een cobra een kikker zagen opeten?

PLANNING
Op 25 april vliegen we van Mumbai naar Kathmandu in Nepal. Daar willen we een maand blijven en in ieder geval een trektocht van een paar weken lopen in de Himalaya.